Adet Siklüsü (Döngüsü) Nedir
Her kadının ortalama ayda bir vajinal kanaması olur. Bu kanamaya adet kanaması yanında mens, regl, periot, siklüs de denir. Adet kanamasında kısmen kan ve kısmen de rahimin iç kısmından gelen doku parçaları bulunur. Rahimden aşağıya doğru ilerleyerek, servix dediğimiz rahim ağzından vajinaya akarak vücuttan atılır. Çoğu adet kanaması 3 ile 5 gün sürer. Adet kanaması ile kadın vücudu her ay muhtemel bir gebeliğe hazırlanır. Adet kanaması, siklüsün ilk günü olarak kabul edilir. Adet siklüsü ortalama olarak 28 gün sürer. Fakat 23 ile 35 gün arası da normal olarak kabul edilir. Adet siklüsü, vücudun pek çok kısmının koordine çalışması ile sağlanır. Bunlar; beyin, hipofiz bezi, rahim, yumurtalıklar, yumurtalık kanalları, rahim ağzı ve vajinadır. Hormon adını verdiğimiz vücuttaki bazı kimyasal maddeler her ay yükselip alçalarak adet siklüsünü oluştururlar. Yumurtalıklarda iki önemli kadınlık hormonu vardır; Östrojen ve progesteron. Hipofiz bezinde yapılan FSH (Folikülü Stimüle eden Hormon) ve LH (Lüteizan Hormon) da adet siklüsünü düzenleyen diğer hormonlardır.
Adet Siklüsünde Neler Olur
Adet siklüsünün ilk yarısında östrojen seviyesi yükselir ve rahimin büyüyerek kalınlaşmasını sağlar. FSH ya cevap olarak yumurtalıklardan bir taraftaki bir yumurta olgunlaşmaya başlar. Bu da normal 28 günlük siklüsün 14 gününü içerir. Olgunlaşan bu yumurta, LH salınımındaki ani artışla, yumurtalıktan ayrılır. Buna yumurtlama denir.
Adet siklüsünün ikinci yarısında ise yumurtalıktan ayrılan yumurta, yumurtalık kanalı boyunca ilerleyerek rahime ulaşır. Progesteron seviyesi artarak, rahimi gebelik için hazırlamaya yardım eder. Eğer yumurta hücresi spermle döllenirse, rahim duvarına tutunur ve kadın böylece gebe kalmış olur. Eğer yumurta hücresi döllenmezse ya kendisi parçalanır ya da vücut tarafından yok edilir. Gebelik oluşmazsa östrojen ve progesteron seviyeleri azalır ve kalınlaşan rahimin iç kısmı adet kanaması ile atılır. Her kadının kendi adet düzeni vardır ve bu da her ay değişebilir. Kanamanızın süresi ve miktarı değişik olabilir. Normalde adet kanamaları 3 ile 5 gün sürmesine rağmen, bu süre 2 ya da 7 gün arasında da olursa normal olarak kabul edilir. Adet kanamaları başladıktan sonraki ilk birkaç yıl düzensiz olabilir. Bu düzensizlik menopoza yaklaşırken de olacaktır. Bazen bu adet siklüsünü düzene sokmak için doğum kontrol haplarından yararlanılabilir.
İlk adet kanaması ne zaman başlar
İlk adet kanamasına menarş denmektedir. Adet kanamasının başlaması için tüm üreme sisteminin olgunlaşıp, beraberce uyum içinde çalışması gereklidir. Ortalama olarak 12 yaş civarında başlar. Ancak bütün kız çocuklarında aynı zamanda başlamaz, bu, 8 ile 16 yaş arasında değişebilir.
Ped ya da tamponları ne kadar sıklıkta değiştirmek gerekir
Temiz ped ya da tamponlar, adet kanamaları sırasında kullanılabilirler. Pedleri iç çamaşırınıza, tamponları ise vajinaya yerleştiriyorsunuz. Pedleriniz tamamen ıslanmadan ihtiyaç hissettikçe değiştirmelisiniz. Her kadın kendini rahat hissettiği sıklıkta yapabilir bunu. Tamponlar ise daha sık aralıklarla değiştirilmesi gereklidir. 4-8 saati geçmemelidir. Aksi halde toksik şok sendromu dediğimiz ciddi bir duruma yol açabilir. Bu hastalık oldukça nadir görülür ancak öldürücü olabilir. 30 yaş altı bayanlar, özellikle genç kızlar daha yüksek risk altındadırlar. Bu yüzden riski azaltmak için tampon yerine ped kullanmak daha doğru olacaktır.
Adet sorunları ile ilgili ne zaman doktora başvurmak gereklidir
- Eğer 16 yaşına kadar geldiniz ve halen adet kanamaları başlamadıysa
- Adetten birden kesildiyseniz
- Kanamanız her zamankine göre daha uzun sürerse
- Kanamanız daha fazla olursa
- Tampon kullandıktan sonra birdenbire fenalaşırsanız
- Adet dönemi dışında kanamanız olursa (birkaç damladan daha fazla)
- Adet döneminizde ciddi ağrılarınız oluyorsa
Adet siklüsü ne kadar sürmektedir
Kadınlar, menopoz dönemine kadar adet kanaması görürler. Menapoz, ortalama 50 yaş civarında oluşur. Menapoz, artık o kadının yumurta üretiminin olmadığı ve gebe kalamayacağı anlamına gelmektedir. Tıpkı adet düzeni gibi menapoz da kadından kadına değişir ve oluşması yıllarca sürebilir. Bazı kadınlar, cerrahi olarak ya da başka nedenle tedavi sırasında veya hastalık ya da değişik nedenlerle menapoza erken girebilirler.
