Hamilelikte Şeker Hastalığı (Gestasyonel Diabet)

Bundan on yıl önce doktorlar şeker hastası geç kadınlara hamile kalmalarının sakıncalı olduğunu söyleyip,çocuk yapmamalarını tavsiye ediyorlardı. Tıbbın büyük bir hızla ilerlemesi şeker hastası genç kadınların sağlıklı bebekler doğurmalarını doğal hale gelirdi. Hamilelik esnasında ana karnında başka östrojen olmak üzere bir çok hormon üretilir. Bu hormonlar kan şekerini yükseltir. Bu metabolizma ebeliğin değişikliğine pankreası bu sağlıklı cevabı veremediği için şeker hastalığı ortaya çıkar. Ancak, hamilelik şekeri doğum gerçekleştikten sonra geçer.

Öncelikle şeker hastası kadın zahmetli geçebilecek dokuz aylık hamilelik süresine kendisini fiziksel,duygusal ve pisikolojik olarak hazırlamalıdır. Aile ve eşin tam desteği bu noktada çok önemlidir. Ardından bir endokronoloji yani hormon hastalıkları uzmanına danışıp,daha gebe kalmdan 3 ay önce kan şekerinin normale indirilmesi gerekir. Bu yaklaşım doğacak bebekte sakatlık olma ihtimalini azaltır.

İlerlemiş yaş,aşırı kilo, ailede diyabet hikayesi olması veya daha önceki gebelikte şeker hastalığı risk faktörleirdir. Buna karşın hiç bir risk faktörü olmayanlarda da gebelik diyabeti görülebilir.

Hamile kadınlarda şeker hastalığı gebeliğin altıncı ayından itibaren aranır. Ailesinde şeker hastalığı olanlar, ileri yaşta gebe kalanlar ve aşırı kilolularda testler daha erken yapılmalıdır.önce basit bir tarama testi yapılır. Gebe kadına 50 gr glukoz içirilip,bir saat sonra kan glukoz düzeyi 140 mg/dl altında ise şeker hastalığı yoktur.140 mg/dl üzerinde ise 3 saatlik 100 gr gulukoz ile yükleme yapılması gerekir. 3 saatlik yükleme neticesinde hamilelik şekerinin var olup olmadığı kesin olarak anlaşılır. Hastalık genelde gebeliğin 24-28. haftasında test edilir ve tadavi başlatılır.

Annede gebelik diyabeti olduğunda bebekte doğuştan diabet riski yoktur.

Bebeğin doğum ağırlığında artış (irilik) olabilmektedir. Doktorunuz bu problemin farkına varacak ve ultrasonografik inceleme isteyecektir. Bebeğin büyük olduğu belirlenirse sezeryan gerekebilir. Gebelik diyabetini tedavi etmeni amacı bebeğin daha fazla irileşmesini engelleyip doğum sırasında oluşabilecek riskleri azaltmaktır. Doğum sonrasında bebeğin kan şekerinin düşmesi, bebek kanında kalsiyum düzeyinin düşmesi, akçiğerin tam gelişmemesine bağlı solunum güçlüğü ve sarılık bebekte açığa çıkabilecek diğer ciddi problemlerdir. Kan şekeri kontrol altına alınamayan hamilelerin doğurdukları bebeklerde çoçukluk döneminde aşırı kilo artışı görülebilir. Gebellik diyabeti ortaya çıkan annede,gebelik sonrasında kalıcı diyabet gelişme oranı yüksektir.

Gebelik diyabeti teşhis edildiğinde bir endokronoloji uzmanı ve diyetisyenin uygulayacağı özel bir diyet,kan şekeri takibi ve eğer gerekir ise insülin tedavisine ihtiyacınız var. Hamilelikte annenin kalori gereksinimi artmıştır ve uygulacak diyet annenin kan şekerini normale düşürecek fakat bebeğe tüm besin öğelerini,minarelleri ve vitaminleri eksizsiz sağlayıp,gelişimini engellemeyecek şekilde olmalıdır. Diyet tedavisi yetersiz kalırsa glukometre adını verdiğimiz şeker ölçme cihazı alıp,kan şekerini açlık ve toklukta ölçerek,insülin tedavisine başlamak gerekir.

Gebelik diyabeti olan kadınların %10 ila %25 ‘ inde, kan glukoz düzeyini düşürmek için insilün enjeksiyonu gerekir. Annelerin insüline gereksinim duyup duymadıkları teşhis esnasında belirlenememektedir. İnsülin tedavisinin bebeğe zararı yoktur.

Gebelikte uyguladığımız sağlıklı yemek yeme düzeni gelecekteki diyetiniz için baz oluşturmalıdır. Diyabetin sadece hamilelikle ilişkisi olduğunu kanıtlamak için doğumdan 12 hafta sonra şeker yükleme testi yaptırmak önerilir.

– Kabızlık : Kabızlık gebelik süresince bir problem oluşturabilir. Diyet uzmanınız size lifli yiyecekleri içeren karbonhidratları  önerecektir. Laksatif kullanmaktan kaçınılmalıdır. Çünkü bunlar çok miktarda glukoz içerebilirler.

– Öğünler : Gebeliğin sonuna doğru, erken yatmak ve geç kalkmak gibi bir eğilim gelişebilir. Bu öğünlerinizin kısa bir süreye sıkıştığı anlamına gelir. Diyabet açısından öğünlerinizin mümkün olduğunca gün içine yayılmasının büyük önemi vardır. böylece vücudunuz 8 saat içerisinde aşırı miktarda yiyeceğe mağruz kalıp,gece boyunca 16 saat aç kalmak zorunda olmayacaktır. Gebelik diyabeti olanlar üç ana üç ara öğün tüketerek beslenmelidirler.

– Tatlandırıcılar : Üzerinde ‘’Diyabetikler’’ için uygundur, ‘’ilave şeker yoktur’’ yada ‘’doğal’’ ibareleri olan ürünlere dikkat etmelisiniz. Gebelikte tatlandırıcı kullanılmaz.