İdrar kaçırma normal günlük işler sırasında ani ve istemsiz olarak idrarın idrar yolundan dışarı çıkışıdır. Tüm kadın populasyonunun içinde %15-20 oranında gözlenen idrar kaçırma şikayeti tedavi edilebilen bir durumdur. İdrar kaçırma bütün yaş grubundaki kadınlarda farklı nedenlere bağlı olarak gelişebilir. Ancak idrar kaçırma kesinlikle yaşlanma sürecinin normal bir sonucu değildir. İdrar kaçırma olayı kişilerin rahatlıkla konuşamadığı bir durumdur. Utanç ve rahatsızlık verici olabilmektedir. Sevdiğiniz aktiviteleri (egzersiz,yolculuk,sosyal ilişkiler vb.) yapmayı kısıtlayabildiği gibi günlük yaşamı sınırlandıracak kadar şiddetli de olabilir. Profesyonel, sosyal ve kişisel aktivitelerinizi etkileyebilen bu problemden kurtulup eskisi gibi özgür yaşama dönmeniz ve hayat kalitenizi artırabilmeniz için bir çok çözüm olasılıkları günümüzde artık mevcuttur.
Bende idrar kaçırma problemi var mı?
- Güldüğünüzde, öksürdüğünüzde veya hapşırdığınızda
- Yürürken veya egzersiz yaparken
- Ağır bir eşya kaldırırken
- Oturur ya da yatar durumdan ayağa kalktığınızda idrar kaçırıyorsanız
Veya
- Bu durumdan kurtulmak için gün boyunca sık sık tuvalete gitmek zorundaysanız
- Bu durum nedeni ile ped kullanmak zorunda kalıyorsanız
Veya
- İdrar yapma hissi geldiğinde tuvalete yetişemiyorsanız
- Tuvalette her zaman idrarınızı tamamen boşaltmadığınız hissine kapılıyorsanız.
Bu konu ile ilgili bir uzman ile konuşmalısınız. Böylece eğer varsa idrar kaçırmanızın nedeni ve tipi saptanarak en iyi tedaviye giden yolda ilk adımı atmış olursunuz. Doktorunuz veya bu konu ile ilgili bir uzmanla,idrar kaçırma konusunu acıkça konuşmanız; tedavi seçeneklerini öğrenmenizi ve bir zamanlar yaşadığınız tam ve aktif yaşam tarzını yeniden kazanmanızı sağlayabilir.
İdrar yollarının normal anatomisi ve çalışma sistemi nasıldır?
Böbreklerde üretilen idrar,üreterler aracılığı ile mesaneye (idrar kesesi)gelir ve mesanede biriktirir. Mesane dolduğunda, beyine mesanenin boşaltılması mesajı gönderilir. Beyinden cevap olarak gelen ‘’boşaltma mesajı’’ ile mesane kasları kasılırken, mesaneden çıkan idrar, idrar yolu olan üretra ve kaslarının gevşemesi ile dışarı atılır. Mesane boşalınca mesane kasları gevşer, üretra tekrar kasılır ve mesane tekrar dolmaya başlar.
Kadınlardaki idrar kaçırma tipleri nelerdir?
Kadınlarda idrar kaçırma problemi 4 farklı tip olarak tanımlanmıştır.
1)Stres İdrar Kaçırma
Ani hareketlerle örneğin gülerken, öksürürken, hapşırırken, yürürken, egzersiz yaparken istemsiz idrar kaçırmadır. Kadınlardaki idrar kaçırmanın en sık görülen nedenidir. İki temel nedeni vardır; birincisi ve en sık olanı pelvik taban kaslarının zayıflığıdır. Pelvik taban kasları, alt idrar yolu organlarını destekler. Güçlü bir pelvik taban, üretrayı idrar yapma zamanı gelinceye kadar kapalı tutar. Pelvik tabanı zayıflığı olduğunda, karın iç basıncını arttıracak durumlar (egzersiz, öksürme vb.) üretranın açılmasına ve idrar kaçırmasına neden olur. Çok sayıda müdahaleli doğum, iri bebek doğurma, obezite, ailesel yakınlık ve meepoz risk faktörleri olarak sayılabilir. Stres idrar kaçırmanın bir diğer nedeni de iç sfinkter kasalarının (mesane boşalmasını kontrol eden kaslar)yetersizliğidir. Normalde sfinkler kasları, mesane dolarken üretrayı kapalı tutar, idrar zamanı gelince gevşeyerek idrar yapmaya izin verir. Sfinkter yetmezliğinde ise kaslar görevini yapamadıkları için çeşitli hareketler sırasında (öksürme,egzersiz vb.)idrar kaçırılır.
2) Urge İdrar Kaçırma
Güçlü bir tuvalete gitme ihtiyacı hissedildiği anda tuvalete yetişemeden idrar kaçırma şeklidir. Stres idrar kaçırmadan farklı olarak sebep, pelvik tabandaki zayıflık değil, mesane kaslarının aşırı aktif olmasıdır.
3)Miks İdrar Kaçırma
Stres idrar kaçırma ve urge idrar kaçırmanın bir arada olduğu durumdur.
4)Taşma İdrar Kaçırma
Mesanede kapasitenin üzerinde idrar depolandığında, idrar yapma zorluğu hissetmeden az miktarda idrar kaçırmadır. Mesane yine dolu kalır. Kişi, mesanesinin tamamen boşalmadığı hissine kapılılır. Diyabet pelvik yaralanma, geniş pelvik cerrahi, omurilik yaralanmaları ve multipleskleroz gibi durumlarda kas tonusunun kaybolması sonucu oluşur.
İdrar kaçırma nedeni ile doktora başvurduğumda muayene zor mudur?
İdrar kaçırma şikayeti ile bir hekime veya bu konu ile ilgili bir uzmana başvurulduğunda, tıbbi öykü ve idrar ile ilgili şikayetler tartışıldıktan sonra, ayrıntılı pelvik muayene yapılarak, başta idrar tahlili olmak üzere şikayetler ve muayenenin özelliklerine göre bazı testler yapılacaktır. Hastanın muayenesi sırasında yapılabilen basit testlerin yanında, daha komplike ürodinamik testler de gerekli olduğu taktirde doktorunuz tarafından istenebilecektir. Tanı koyma aşamasında, günümüzde modern ürojinekoloji ünitelerinde bulunan ve normal muayene sırasında uygulanabilecek ve hastayı rahatsız etmeyecek çok kolay, basit ve etkili tanı cihazları kullanılmaktadır.
İdrar kaçırma tanısı konulmadan önce idrar yolları enfeksiyonunun bulunup bulunmadığı, idrar yollarını etkileyebilecek bir ilaç(tansiyon ilaçları vb.) kullanılıp kullanılmadığı ve bazı beslenme özellikleri (kahve,kola içecekler vb.) kesinlikle araştırılmalıdır. İdrar kaçırma sıklıkla tedavi edilebilen bir durum olsa da herkeste ve her tip idrar kaçırmada her tedavi yaklaşımı etkili olmayabilir. En doğru tedavi, idrar kaçırma tipine göre belirleneceğinden, idrar kaçırmanın tipinin belirlenmesi ve doğru tanının konması çok önemlidir.
İdrar kaçırmanın tedavisi nasıl olmaktadır?
İdrar kaçırma her yaşta tedavi edilebilen bir durumdur. Fakat her tedavi metodu, her tip idrar kaçırma için faydalı olmayabilir;
Stres idrar Kaçırmada Tedavi Yöntemleri
– Davranış / Kas tedavisi:
İlk basamak kegel egzersizleri denilen, pelvik taban kaslarını güçlendirmeye yönelik egzersizlerdir. Bu tedavi ile idrar torbası ve işeme ile ilgili kaslar kontrol altına alınarak, pelvik taban kasları güçlendirilir. Bu egzersizlere ek olarak, idrar günlüğü oluşturulup, bir program çerçevesinde mesane eğitimi sağlamaya çalışılır. Bu egzersizler ile beraber veya tek başına kullanılan diğer tedavi yöntemleri, Biofeedback ve Elektrik Stimulasyonu’dur. Bu yöntemler ile zayıflamış pelvik taban kasları kuvvetlendirilir.
– İlaç Tedavisi
Bazı idrar kaçırma tipleri, ilaçlar ya da hormonlar ile tedavi edilebilmektedir. Özellikle urge inkontinansta tedavi seçeneği ilaç tedavisi olup, aşırı aktif olan kas aktivitesini azaltmaya yönelik ilaçlar kullanılır. Ancak stres idrar kaçırma ilaç tedavisine yanıt vermemektedir. Bazı olgularda nadir de olsa lokal östrojen kremleri, flasterleri veya tabletler uygulanabilmektedir.
– Cerrahi Tedavisi
Diğer tedavi yaklaşımları başarısız olduğu taktirde, idrar kaçırmanın altında yatan nedenin giderilmesi için cerrahi müdahale gerekebilir. Çok sayıda cerrahi girişim seçeneği vardır ve her biri idrar kaçırmanın tipine ya da nedenine göre önerilmektedir.
-Mesane Boynu Süspansiyon Operasyonları
– Retropubik Süspansiyon (Burch,MMK)
– İğne ile Süspansiyon (Stamey,Pereya,Raz)
– Subüretral Süspansiyon (TVT,TVT Obturator,Vaginal Sling)
– Periüretral Plikasyon Operasyonları(Kelly,Kennedy)
– Periüretral Madde Enjeksiyonları(Teflon, Slikon)
– Yapay Sfinkterler
– Artık günümüzde lokal anestezi altında dahi uygulabilen çok basit, daha az invazif(daha az kesi ile yapılan) çok kısa sürede uygulanabilen oldukça etkili, taburcu olma ve iyileşme dönemi çok daha kısa yeni metotlar geliştirilmiştir.
Eğer aşağıdaki sorulardan birisine evet diyorsanız, vakit geçirmeden bir uzmana danışın. Çünkü bu şikayetlerden büyük oranda kurtulmak artık çok daha kolay!
– Güldüğünüzde, öksürdüğünüzde veya hapşırdığınızda
– Yürürken veya egzersiz yaparken
– Ağır bir eşya kaldırırken, oturur yada yatar durumdan ayağı kalktığınızda İdrar kaçırıyorsanız
Veya
– Bu durumdan kurtulmak için gün boyunca tuvalete gitmek zorundaysanız
– Bu durum nedeniyle ped kullanmak zorundaysanız
Veya
– İdrar yapma hissi geldiğinde tuvalete yetişemiyorsanız
– Tuvalette her zaman idrarınızı tamamen boşaltamadığınız hissine kapılıyorsanız
Vakit geçirmeden bir uzmana danışın.
