Plazentanın Aşağıya Yerleşmesi (Plasenta Previa)
Plasentanın, yani eşin, rahimde aşağı kısımda yerleşmesiyle, aşırı kanamaya neden olabilen bir durumdur. Döllenmeden sonra plasenta oluşmaya başlar. Plasenta, anne kanından oksijen ve besinleri alarak bebeğin büyümesi ve gelişmesini sağlar. Rahim duvarıyla bebek arasında bulunarak, bebeğin göbek kordonu aracılığıyla bebek ve anne arasında bu ilişkiyi sağlayan yapıdır.
Gebeliğin erken dönemlerinde plazenta, aşağıda yerleşmiş olabilir. Rahim büyüdükçe plasenta da yukarıya doğru ilerler ve rahim ağzından uzakta bir yere yerleşir. Eğer bu gerçekleşmezse rahim ağzı kapanır ve bu duruma plasenta previa yani plazentanın aşağıya yerleşmesi denir.
Plasenta previa varsa, doğum sancıları başladığı zaman, rahim ağzının açılmasıyla beraber, plasenta, rahmin alt kısmından ayrılır. Bu da oldukça ciddi kanamaya yol açar. Neyse ki, plasenta previanın olduğunu tespit etmek artık çok kolaydır ve tehlikeli durumlar ortaya çıkmadan önlemek mümkündür.
Belirtileri Nelerdir?
Plasenta previanın asıl belirtisi, gebeliğin ikinci yarısında görülen ağrısız, kırmızı vajinal kanamadır. Bazı kadınlarda, gebeliğinin ilk üç ayında hafif bir kanama veya lekelenme gelişir. Ancak plasenta previa tanısı 20. gebelik haftasından sonra konur. Plasenta previa açısından, son üç aylık dönemde kanamanın olması önem taşır. Kanamanın miktarı az veya çok olabilir. Genelde birkaç gün veya hafta içinde düzelir. PlaSenta previası olan bazı gebelerin kanamayla beraber rahim kasılmaları da olabilir.
Kaç Tipi Vardır?
Plazenta previanın üç tipi vardır;
• Total plaSenta previa’da plaSenta, rahim ağzını tamamen kapatmış durumdadır.
• Kismi plaSenta previa’da plaSenta, rahim ağzını kısmen kapatmıştır.
• Marjinal plasenta previa’da ise plasenta rahim ağzının kenarına doğru uzanmıştır.
Neden Olur?
Plasenta rahimin alt kısmına yerleşip, rahim ağzını kapatacak şekilde büyümesiyle plasenta previa gelişir. Bazı durumların bunu kolaylaştırdığı düşünülmektedir. Bu durumlar şunlardır;
• Rahimdeki nedbe dokuları (geçirilmiş küretaj, geçirilmiş sezaryen oprasyonu)
• Çoğul gebelik gibi durumlarda oluşan büyük plasenta varlığı
• Anormal yapıda rahim olması (doğumsal rahim anomalileri, rahmin şekil anormallikleri)
Risk Faktörleri Nelerdir?
• Daha önce sezaryen doğum yapmış olmak
• Önceki gebeliğinde plasenta previa gelişmiş olması
• 35 yaş ve üzerinde olmak
• Sigara içmek
• İkiz, üçüz veya daha fazla sayıda bebeğin olması
• Rahimde nedbe dokusu bırakacak ameliyat veya kürtaj gibi müdahalelerin yapılmış olması
Doktora Ne Zaman Gitmeli?
Gebe kaldığınızda zaten belli aralıklarla doktorunuza kontrole gitmeniz gereklidir. Eğer gebeliğinizin ikinci veya son üç aylık döneminde vajinal kanama gelişirse hemen doktorunuza haber vermeniz gerekecektir. Kanamanın nedenini bulmak için doktorunuz başta ultrasound olmak üzere gereken tetkikleri yapacaktır.
Eğer plasenta previa teşhisi daha önceden konmuşsa, bu durumunuzu doktorunuza hatırlatın. Çünkü jinekolojik muayene ile kanamanın şiddeti artabilir. Ayrıca doğumunuz gerçekleşene kadar cinsel ilişki de yasaktır.
Teşhis Nasıl Konur?
Plasenta previanın teşhisi ultrasound ile konur. Karından yapılan ultrasonla her zaman kesin olarak anlaşılamayabilir, transvajinal ultrasound gerekebilir. Normal kontrolleriniz sırasında veya vajinal kanamanın ardından araştırılırken tespit edilebilir. Genelde hem anne hem de bebek açısından tehlikeli durum oluşmadan önce, tanı konmuş olur.
Nelere Yol Açabilir?
Eğer plasenta previa teşhisi konduysa, bir takım problemlerin oluşmasını önlemek için, doktorunuz sizin ve bebeğinizin durumunu yakından takip edecektir. Oluşabilecek problemler şunlardır;
Kanama. Plasenta previanın oluşturabileceği en önemli sorun, vajinal kanamadır. Kanamanın şiddeti, anne ve bebeğin hayatını riske atabilir.
Erken Doğum. Ciddi vajinal kanama nedeniyle, bebeğinizin büyüme ve gelişmesi tamamlanmadıysa bile acil sezaryen doğum gerekebilir.
Tedavi Nasıl Yapılır?
Plasenta previanın tedavisi pek çok etkene bağlıdır. Vajinal kanamanızın miktarı, kanamanızın devam edip etmemesi, bebeğinizin kaç haftalık olduğu, sizin sağlık durumunuz, bebeğinizin sağlık durumu, plasenta ve bebeğinizin yerleşimleri tedaviyi etkileyecek faktörlerdir.
➢ Çok az kanama var veya kanama hiç yoksa, sadece evde yatak istirahatı tavsiye edilebilir. Ancak zamanınızın çoğunu yatakta geçirmeniz gerekecektir. Cinsel ilişkiye girmeniz yasaktır. Egzersiz yapmanız da uygun değildir. Ayrıca diğer yapmanız ve yapmamanız gereken şeyleri de doktorunuza sormayı unutmayın.
➢ Eğer plasentanız rahim ağzınızı kapatmıyorsa normal doğum yapmanıza izin verilebilir. Ancak şiddetli bir kanama gelişirse acil sezaryen doğum da gerekebilir.
➢ Kanamanız çok şiddetliyse hastanede yatış gerekebilir. Ciddi kan kaybı varsa kan nakli yapılır. Erken doğumu önlemek amacıyla ilaç verilebilir. Bebeğinizin uygun olduğu zaman sezaryen doğum planlanır. İdeal zaman aslında 36 haftadır. Ancak beklemek her zaman mümkün olmayabilir ve erken sezaryen doğum gerçekleştirilebilir. Bu durumda bebeğinizin akciğerleri gelişsin diye kortizon iğnesi yapılabilir.
➢ Sezaryen sırasında kontrol edilemeyen kanma meydana gelirse rahime özel dikişler atılabilir, rahim içine özel bir balon mekanizması yerleştirilebilir ya da rahime giden ana damarlar bağlanmak zorunda kalınabilir. Bazı durumlarda rahim alınması gerekebilir. Durdurulamayan kanamanız varsa bebeğiniz prematür bile olsa acil sezaryen doğuma gidilir.
Ne Yapmak Lazım?
Eğer plasenta previa teşhisi konduysa elbette ki, sizin ve bebeğinizin sağlığını nasıl etkileyeceği konusunda endişeleriniz olacaktır. Bu konuda size yardımcı olacak bazı noktaları hatırlatalım.
✔ Durumunuzla ilgili bilgi edinin. Doktorunuzla konuşun ve daha önce gebeliğinde plazenta previa geçirmiş kadınlarla bağlantı kurun.
✔ Sezaryen doğum yapmaya hazırlıklı olun. Plazenta previa normal doğum yapmanıza engel bir durum oluşturabilir.
✔ Doktorunuz yatak istirahatı tavsiye ettiyse buna kesinlikle uyun.
✔ Plazenta previası olan pek çok gebenin sağlıklı bebekleri olduğunu unutmayın ve moralinizi bozmadan, kendinize çok iyi bakın.
